Voor jongeren die een diploma kunnen halen, zijn er veel mogelijkheden. Zo is Scholengemeenschap Harreveld één van de drie scholen voor voortgezet speciaal onderwijs in Nederland met een licentie om vmbo-opleidingen aan te bieden en zelfstandig te examineren. Mbo-examens op niveau 1 en 2 worden afgenomen door het Graafschap College en AOC Oost.

Aanbod voor de doeners

Maar: niet iedere jongere is in staat een diploma te halen. Soms omdat dit er qua vermogen niet in zit, soms omdat motivatie of schoolvaardigheden ontbreken. “We doen ons uiterste best om leerachterstanden in te halen en certificaten mee te geven”, verwoordt directeur Eri Hoopman. “Maar vaak lukt dat niet. En doordat jongeren steeds korter bij ons zijn, wordt het steeds lastiger.”
Natuurlijk wil je jongeren wél toekomstperspectief bieden. Dus ging een groep docenten mee op ontdekkingstocht om antwoord te vinden op de vraag: hoe geven wij onze leerlingen nu écht mee wat zij het meeste nodig hebben?

Ook nog zoekende

De expeditie is zeker nog niet afgerond, maar een aantal elementen krijgt nu of in de nabije toekomst zeker focus: gepersonaliseerd leren, eigenaarschap zoveel mogelijk bij leerlingen leggen en 21e eeuwse vaardigheden integreren in het onderwijs.
“Met deze laatste twee zaken zijn we al volop bezig. Voor gepersonaliseerd leren zijn we nog zoekende: hoe brengen we bijvoorbeeld meer ontdekkend leren de school in?”, schetst Eri. Hoe dan ook staat vast: “Leren moet vooral weer leuk worden voor onze jongeren.”

Katja geeft twee dagen per week les als docent beeldende vorming en zit in het laatste jaar van de Kunstacademie in Arnhem. Of ze ook kunstenaar is?
“Ik voel mijzelf meer een maker. Onderwijs is héél leuk, maar na intensieve dagen zit mijn kop vol. Dan vind ik het heerlijk om zelf bezig te zijn met mijn handen. En dat is voor mijn leerlingen eigenlijk precies zo. Zij hebben vaak veel kopzorgen door wat ze hebben meegemaakt en vinden het na theorievakken ook lekker om iets te doén.”
In haar lessen staat voorop dat leerlingen zélf kiezen met welke techniek zij aan de slag willen en wat zij gaan maken. Dus is de één aan het keramieken, gaat de ander aan de slag met fotografie: iedereen doet iets anders. “Ik vind het belangrijk dat jongeren zichzelf leren kennen en ontdekken wat zij willen. Veel leerlingen vinden mijn vak leuk, maar ik denk dat dit ook komt door de manier waarop ik het aanbied. Ze zijn zelf aan zet.”

Dinto is de rust zelve, als hij door het ICT-Lab loopt om zijn leerlingen tips te geven of opdrachten aan te reiken. “Wij besteden hier aandacht aan ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden en mediawijsheid”, vertelt hij. “Die vaardigheden zijn zeker ook voor onze jongeren heel belangrijk, als zij straks na hun tijd op Harreveld weer zelfstandig verder moeten in onderwijs of een baan.”
Dinto biedt ook doe-opdrachten aan. Van robots bouwen tot een website maken en van een computer uit elkaar halen tot posters ontwerpen. “Leerlingen vinden het meestal leuk om hiermee bezig te zijn”, constateert Dinto enthousiast. “Ik doe zelf als docent een stapje terug en laat leerlingen vooral zelf hun gang gaan. Ik ben meer als coach aanwezig.”
Dat past al prima in het toekomstscenario dat de school voor ogen heeft: de regie meer neerleggen bij leerlingen zelf en meer gepersonaliseerd leren. ”Mijn leerlingen komen hier binnen, loggen in en gaan individueel aan de slag”, vat de leerkracht samen. Zo kan iedereen op zijn eigen niveau aan de slag, met eigen opdrachten.